عیار بتن چیست ؟

عیار بتن چیست ؟

در پروژه‌های ساختمانی اصطلاح «عیار بتن» را در زمان تعیین طرح اختلاط بتن به وفور می‌شنویم. اهمیت عیار بتن به قدری بالاست که می‌تواند تعیین کننده مقاومت مشخصه نهایی بتن باشد. این مهم مواد تشکیل دهنده بتن را تعیین می‌کند و باعث می‌شود پیمانکاران بدانند که برای هر عضو از سازه اعم از تیر، ستون، فونداسیون، سقف، به چه مقدار مصالح نیاز دارند. به همین دلیل، ما در این مقاله به تفصیل دربارۀ عیار بتن صحبت می‌کنیم.

تعریف عیار بتن

عیار بتن دلالت بر میزان سیمان مخلوط بتنی دارد. برای مثال، می گویند: «بتن با عیار ۱۵۰» این عدد بدین معناست که مقدار سیمان مخلوط بتنی در یک متر مکعب برابر با ۱۵۰ کیلوگرم است. برای هر عضو سازه‌ای یک مقدار عیار تعیین می‌شود تا مقاومت مورد نظر حاصل شود. مقدار تعیین حجم سیمان مصرفی براساس نوع کاربرد، مقاومت (رده بتن) و روابط تجربی انجام می‌شود.

اهمیت عیار بتن

استفاده از بتن با عیارهای متفاوت یکی از عوامل مهم در ساخت و سازهای امروزی است. در یک پروژه ساختمانی هر عضو از سازه اعم از سقف، فونداسیون، ستون، دیوار و غیره نیاز به یک مقاومت مشخصه تعیین شده دارند زیرا هر کدام مقدار بار متفاوتی را تحمل می‌کنند. اینجاست که مقدار عیار و در امتداد آن، مواد تشکیل دهنده بتن اعم از شن، ماسه و آب تعیین می‌شوند.

در حقیقت، عیار سه عامل مهم زیر را تعیین می‌کند :

• استحکام یا همان مقاومت فشاری

• دیگر مواد تشکیل دهنده

• عضو سازه‌ ای

با توجه به موارد بیان شده در بالا، مقدار عیار کارهای ساختمانی از قبل تعیین شده‌اند که شامل موارد زیر هستند:

• عیار ستون، تیر، فونداسیون و اعضای سازه‌ای معمولاً بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم سیمان در یک متر مکعب بتن

• عیار سقف تیرچه بلوک ۳۵۰ کیلوگرم در یک متر مکعب بتن

• عیار سقف عرضه فولادی ۳۵۰ کیلوگرم در یک متر مکعب بتن

• عیار ملات سیمانی بین ۱۵۰ تا ۳۵۰ کیلو گرم سیمان در یک متر مکعب ملات

• عیار سیمان مصرفی در کفسازی ۲۲۵ کیلوگرم در یک متر مکعب ملات

• عیار سیمان مصرف برای کاشی کاری ۴۰۰ کیلوگرم در متر مکعب دوغاب

• عیار دوغات سیمانی برای نمای سنگی ۴۳۰ کیلوگرم در مترمکعب دوغاب

• عیار ملات ماسه سیمان بین ۱۵۰ تا ۳۵۰ کیلوگرم سیمان در یک متر مکعب ملات

• عیار سیمان بلوک بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلو سیمان در یک متر مکعب ملات

• عیار در بتن مگر برابر با ۱۵۰ کیلوگرم سیمان در یک متر مکعب بتن

• عیار سیمان برای اندودکاری ۳۰۰ کیلوگرم سیمان سفید در یک متر مکعب مخلوط

رابطه عیار و مقاومت مشخصه

می‌توان به راحتی درک کرد که مقدار سیمان رابطه مستقیمی با مقاومت نهایی بتن دارد. هرچه سیمان مصرفی بیشتر باشد مقاومت بتن نیز افزایش می‌یابد. این افزایش مقدار سیمان حد معینی دارد زیرا خصوصیات بتن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل، با توجه به روابط تئوری – تجربی و مقدار رده بتن می‌توان مقدار سیمان مصرفی را تخمین زد.

برای مثال، رده بتن C35 نشان دهنده بتنی با مقاومت ۲۸ روزه تحت آزمون‌های استوانه‌ای برابر۳۵ نیوتون متر مربع است. برای رسیدن به این مقدار از مقاومت، عیار سیمان باید ۴۵۰ کیلوگرم بر متر مربع باشد.

شرکت آبراهه زلال

همچنین می‌توانید از فرمول تجربی Fc=(w/10)-9 برای تعیین مقدار سیمان و مقاومت استفاده کنید. در این رابطه، Fc مقاومت مشخصه بتن بر اساس آیین نامه بتن ایران (آبا) و نمونه‌های استوانه ای استاندارد بر حسب مگاپاسکال و w عیار سیمان بر حسب کیلوگرم بر متر مکعب است.

بگذارید با یک مثال توضیح دهیم:

اگر مقاومت مشخصه بتن برابر ۲۵ مگاپاسکال باشد، عیار سیمان حدوداً برابر ۳۵۰ کیلوگرم بر متر مکعب خواهد بود.

حالا با به دست آوردن مقدار سیمان و با در دست داشتن نسبت آب به سیمان، مقدار شن و ماسه نیز به صورت کارگاهی قابل محاسبه است.

در جدول زیر می‌توانید مقدار مقاومت، عیار و مواد تشکیل دهنده مورد نیاز بتن را به صورت تقریبی و کارگاهی مشاهده کنید :

همچنین، مقاومت فشاری متوسط لازم در حالتی که نتایج برای تعیین انحراف استاندارد در دسترس نباشد، طبق مقررات ملی ساختمان (مبحث ۹) به شرح زیر است:

عیار بتن بر اساس استانداردهای مختلف

بر اساس مقاومت و ترکیب بتن، گریدهای مختلفی از مخلوط بتنی توسط استاندارد انگلیسی ارائه می‌شوند. در این استاندارد، پس از ۲۸ روز بتن به حداقل مقاومت خود می‌رسد. عیار بتن با واحد اندازه گیری مگاپاسکال (MPa) محاسبه می‌شود، جایی که M نشان دهنده مخلوط بتنی و MPa مقدار مقاومت فشاری را نشان می‌دهد.

شرکت آبراهه زلال

مخلوط‌های مختلف (M) در نسبت‌های گوناگون از عناصر مختلف سیمان، ماسه و شن موجود است. به عنوان مثال، M20 دارای نسبت‌های ۱: ۱٫۵: ۳ پیدا می‌شود. در جدول زیر، موارد دیگر آورده شده‌اند :

کلام آخر

عیار جزء جدایی ناپذیری از صنعت مربوط به بتن است. این مهم نشان دهنده میزان سیمان مخلوط بتنی است و رابطه مستقیمی با مقاومت فشاری ۲۸ روزه بتن دارد. بدون دانستن مقدار عیار نمی‌توان فرآیند بتن ریزی را انجام داد زیرا تعیین مقدار سیمان باعث مشخص شدن مقدار آب و سنگدانه‌ ها می‌شود. برای هر قسمت از کارهای ساختمانی نیاز به یک مقدارعیار است تا از افزایش بی‌رویه هزینه‌های ساخت و ساز جلوگیری به عمل آورد. شرکت آبراهه زلال

پس در یک مترمکعب بتن با عیار ۳۰۰ تقریبا سیمان ۳۰۰ آب ۱۵۰ شن ۱۳۰۰ و ماسه ۷۰۰ کیلوگرم مصرف میشود.